KUŞATILMIŞ KOLON(KOLON KİRİŞ BİRLEŞİM KESME GÜVENLİĞİ) ÇÖZÜMÜ
Özellikle
güçlendirme projesi yapan arkadaşların en sık karşılaştıkları problemlerden birisi kuşatılmış kolon veya kolon kiriş kesme güvenliği yetersizliğidir.
2007 deprem yönetmeliği 7.5.2.6 da birleşim kesme kuvvetinin kesme dayanımını aşması durumunda
kolon kiriş birleşim bölgesi gevrek olarak tanımlanır denmektedir.
Yapılan
Performans Analizi sonucunda
A-
sta4-cad de güçlendirilmesi gereken gevrek elemanlar sutununda ki gevrek eleman listesine bakılır. Burada listelenen gevrek elemanlardan kolonlar 2 nedenle gevrek çıkmıştır. Birincisi kesme kuvvet kapasitesi yani Vr kesme kuvvetinden yani Ve den düşüktür.Bu nedenle eleman gevrek çıkmaktadır.Hesaptaki çözümü etriye aralarının sıklaştırılmasıdır. İkincisi ise kuşatılmış kolon yetersizliğidir. Hangisi olduğunu anlamak için gevrek elemanın betonarme sonuçları açılır. Burada sol taraftaki menülerden kuşatılmış kolon menüsüne tıklanır orada kesit yetersiz uyarısı varsa bu kolon kuşatılmış kolon yetersizliğinden dolayı gevrek demektir. Çözüm olarak kolon kesitini veya kiriş genişliğini artırmak (yani mantolamak) yada perde oranını veya beton kalitesini artırmak önerilmektedir.
B-
İdecad de ise Performans raporunda kolon kiriş birleşim bölgelerinin kesme güvenliği başlığı altında listelenmektedir.
Güçlendirme projelerinde Zorunlu olan bu kontrolün yapılması için analiz ayarları TDY seçeneklerinde süneklik düzeyi yüksek olarak işaretlenmelidir. Yoksa bu rapor çıkmaz. Bu raporda kontrol sutununda okey tiki veya kırmızı çarpı işareti vardır.Çözümüde aynıdır.
UYGULAMADA ÇÖZÜMLER:
Uygulamada çözümler ise kısıtlıdır. Görünen tek çözüm
kuşatılmış kolon yetersizliği olan kolonu mantolamaktır. Bazı durumlarda çeşitli nedenlerle kolon mantosu yapılmak istenmez perde sayısını artırmakta ekonomik olamayabilir. Bu durumda Epoksi ile çelik elemanlar yapıştırarak birleşim bölgesinin güçlendirilmesi uygulaması yapılabilir.
Aşağıdaki resimlerde kuşatılmış kolon veya kolon kiriş
kesme güvenliği yetersizliği nedeniyle oluşmuş deprem hasarları görülmektedir. Bu tür hasarlar:
1-Kirişlerin kolonlardan daha güçlü yapılması
2-Düğüm noktasının gerektiği gibi donatılandırılmaması
3-Etriye sıklığının olmaması ve bu bölgelerde devam ettirilmemesi
4-En mühimi sargı donatısının bulunmamasıdır (Etriyelerin sık olmasıda kafi değildir, etriye uçlarının 135 derece bükülmüş olması gerekmektedir.)
EPOKSİ İLE ÇELİK ELEMANLAR YAPIŞTIRARAK BİRLEŞİM BÖLGESİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ UYGULAMASI:
Bu sistemin Avantajları
1- Düğüm noktasındaki etriye sıklaştırmasının çelik lamalarla yapılması sonucu eleman kesitinde bir değişikliğe gidilmemiş olması ve böylece yapının iç kuvvet dağılımında ciddi değişiklikler olmamasıdır.
2- Yapıştırma ile bağlanma sonucu gerilmeler çelik lamanın her noktasına eşit dağılmaktadır.
3- Uygulamanın hata oranı diğer uygulamalara göre daha azdır.
4- Yüksek performanslı ve kolay uygulanan bir yöntemdir.
5- Yapışkan tabaka bu bölgeyi korozyondan korur.
6- Düzgün bir dış yüzey oluşur.
Bu sistemin Dezavantajları
1
–Yapıştırılan lamaların uç kısımları paspayını sıyırmaktadır.
2-Yapıştırıcı olarak kullanılan epoksi bazlı malzemelerin yanmaya dayanıksız oluşları
3-uygulama yüzeyinin hassas bir şekilde hazırlanmaması
Uygulama yapılacak yüzeyin hazırlanması:
İlk iş uygulama yapılacak bölgenin korozyon ve çatlak onarımlarının yapılması gelmektedir. Aşağıdaki resimde görüldüğü üzere sıvalar dökülüp oynak kısımlar temizlenmelidir.
Çatlaklar epoksi çatlak enjoksiyonu ile kapatılmalıdır.
Sonra aşağıda görüldüğü üzere yapı kimyasalları ile yüzey onarımı yapılır.
Çelik lamaların yapıştırılacağı bölgeleri epoksi adhesive uygulaması yapılır.aşağıdaki resimdeki gibi
Sonra çelik lamalar yapıştırılır.
Sonuç olarak Aşağıdaki resimdeki gibi olur.
PROJE DETAY ÇİZİMLERİ:
Uğur Oflaz
İnşaat Mühendisi
Proje Kontrol Müşaviri
ocak 2012 – İstanbul
Kaynaklar: İnş.Müh.Sümeyra Çevirme Yüksek Lisans Tezi (İTÜ)
Atımtay, ergin 2000 afet bölgelerinde yapılacak yapılar Hk.da yönetmelik
izomas şirketler gurubu
