Deprem Performans Analizi
Deprem Performans analizi kavramı 2007 deprem yönetmeliği ile gündemimize gelmiştir.
2007 deprem yönetmeliğine ilave edilen 7. Bölümde hesap yöntemleri uygulama esasları verilmiştir. Bildiğim kadarıyla dünyada
güçlendirme hesap ve uygulamaları için geliştirilen ender yönetmeliktir.
Şimdi bu yönetmelik esasları dahilinde
bina performans analizi için yapılması gerekenleri sıra ile verelim.
1-
Deprem performans analizi yapılması istenilen mevcut yapının eski mimari ve statik projeleri temin edilir. Eğer bulunamazsa binanın yerinde rölövesi çıkarılır yani mevcut hali plan haline getirilir.
2-
Deprem risk analizi yapılacak yapının bilgi düzeyi tesbit edilir. Buda:
a-Sınırlı Bilgi Düzeyi:eğer mevcut yapının eski projeleri bulunmazsa sınırlı bilgi düzeyi olarak değerlendirilir ve bilgi düzey katsayısı 0.75 olarak alınır. Alınan karot sonuçlarınındada en düşük olan basınç dayanımı esas alınr. Ayrıca bu bilgi düzeyi okul,hastane gibi hemen kullanım performansı zorunlu yapılarda uygulanmaz.
b-Orta Bilgi Düzeyi :eski projeleri olabilirde olmayabilirde her iki haldede uygulanabilir. Yalnız daha fazla ölçüm yapılır.
c-Kapsamlı Bilgi Düzeyi:Eski projeler mevcuttur. Alınan karot sonuçlarının ortalaması alınarak basınç dayanımı bulunur.
3-
Deprem analizi yapılacak mevcut yapıdan yönetmelikte belirtilen sayıda bilgi düzeylerine bağlı olarak beton numunesi alınır ve Bakanlıkca izin verilmiş laboratuarlarda test ettirilir.(karot)
4-Donatıların yani demirlerin tesbiti amacıyla uygun aletlerle ölçüm yapılarak mevcut yapıda kullanılan demirlerin çapları adetleri ve özelliklede etriye aralıkları bulunur.
5-Binanın uygun bir yerinde muayene çukuru açılarak mevcut temele bakılır.
6-Yapının oturduğu parselde jeolejik zemin etüdü yapılır. Ayrıca jeofizikte yaptırılması uygun olur.Yani sondajla zeminin durumuna göre 15-20 m girilirerek zemin numuneleri alınır.
7-Tüm bu veriler elde edildikten sonra
yapı performans analizi için hazır demektir.
8-Bina 3 boyutlu olarak Yerli sta4-cad,ide-cad ve probina programlarından birisi ile veya yabancı programlardan sap, etabs gibi bir programda modellenir.Yani bina birebir girilir elde edilen veriler kullanılarak hesap yapılır.
9-Bu hesaplamalarda yöntem olarak iki yöntem kullanılır birincisi lineer ikincisi ise nonlineer yöntemlerdir bu hesaplama yöntemleriyle ilgili tüm bilgiler 2007 deprem yönetmeliğinde verilmiştir. Deprem performans analizi için en uygun yöntem nonlineer hesap yöntemidir.
10-Binanın yapısal her bir elemanı yani kolonu, kirişi tek tek hasar seviyeleri göçme,ileri,belirgin.can güvenliği v.s olmak üzere hesaplanır ve bunların ortalamasına göre de yapı performansı bulunur.
11-Yapılan hesaplamalar sonucunda yapısal elemanların hasar durumlarının ortalaması alınarak hesapların en sonunda yapı performans raporu başlığı altında belirtilen bina performansı şu sonuçlardan birisidir.
a-yapı göçme konumundadır.
b-yapı göçmenin önlenmesi konumundadır.
c-yapı can güvenliği performans seviyesindedir.
d-yapı hemen kullanım performans seviyesindedir.
12- Yapı Meskenler için Can Güvenliği okul ,hastane içinse hemen kullanım performans seviyesini sağlamak zorundadır.
13-Eğer mevcut yapının
yapı performansı sonucu göçmenin önlenmesi veya göçme konumunda çıkarsa bu yapı mutlaka güçlendirilmelidir. Deprem yönetmeliğine göre de bu binanda oturulması yasaktır.
14-Eleman bazında hasarlı elemanlar belirlendiğinden bunlar ve diğer bir takım durumlar göz önüne alınarak yapının güçlendirme projesi hazırlanır.
15-Güçlendirilen elemanlarla yapı tekrar analiz edilir, analiz sonucunda
can güvenliği performans seviyesi sağlana kadar işlemlere devam edilir.
Uğur oflaz
İnşaat mühendisi
28 0cak 2012/istanbul
| #
sayın uğur oflaz, öncelikle bizlere sunduğunuz faydalı bilgiler için teşekkür ederim.
bizim istanbul esenyurtta 1994 yılında yapılmış 5 katlı bir binamız var ve bu yapının deprem karşı performansını merak ediyoruz bunun için elimizde projeler mevcut değil bunu nereden temin edebiliriz.Binamızın güçlendirme çalışmasının başlaması durumunda butun kat malikleri kabul etmez ise nasıl bir yasal yol izleyebiliriz.
saygılarımla
Reply
| #
Sayın Oflaz verdiğiniz bilgilerden dolayı teşekkür ederim.Sizi bir sorum olacak,mevcut 4 katlı binaya ilave kat yapılması söz konusu,karot raporları sonucunda binayı idecad programında perfonmans analizine tabi tuttum.Sorum şu ki binada ki kolon,kiris ve perdelerde göçme bölgesi yüzdeleri sonuç kısmında karşıma çıkıyor..Bu binanın yönetmeliklere göre uygun olup olmaması için yüzde kaç göçme hasarı gerekiyor..% sınırı nedir ?
İnş.Müh. Salih Kayhan
Reply
| #
Hakikaten çok kapsamlı ve değerli bir paylaşım olmuş. İzninizle kaynak göstererek kendi bloğumda yayınlıyorum.
Reply
| #
UĞUR BEY,
DEĞERLİ BİLGİLERİNİZİ PAYLAŞTIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER..
LİNEER VE NONLİNEER ANALİZ ARASINDA MUAZZAM FARK VAR..
NONLİNEER DE CAN GÜVENLİĞİNİ SAĞLADIĞIMIZ BİR YAPIYI LİNEERDE ÇÖZÜMLEYİNCE VE KURTARMADIĞINI GÖRÜNCE BU SEFER İNSAN HUZURSUZ OLUYOR..
BİRDE GENE PERFORMANS ANALİZİNDE YETERLİ OLAN (YENİ HESAPLANMIŞ BİR YAPIDA BİLE) BİR BİNA RİSK DEĞERLENDİRME KAPSAMINDA YETERSİZ OLABİLİYOR..
YORUMLARINIZI BEKLİYORUM..
ÖZET OLARAK NONLİNEER ANALİZDE ELDE ETTİĞİMİZ DEĞERLERE GÜVENEBİLİR MİYİZ..YANİ HOCALARIMIZ BU YÖNTEMİ ÖNERİYOR LAKİN SİZİN GÖRÜŞÜNÜZÜ ÖĞRENMEK İSTERİM..
SAYGILAR
Reply